جا به جایی اجسام سنگین یکی از دغدغه های همیشگی انسان ها بوده است و به همین دلیل دست به اختراع تجهیزات متنوعی مانند نوار نقاله ها زده است.

قطعا همه ما استفاده و کاربردهای متفاوتی از نوار نقاله را در زندگی روزمره خود دیده ایم اما شاید به درستی نداریم که عملکرد آن به چه شکل است.

در این مقاله همراه ما باشید تا با این تجهیز حمل کننده بسیار پرکاربرد به صورت تخصصی آشنا شوید.

1# نوار نقاله چیست؟

نوار نقاله یا تسمه نقاله (Conveyor Belt) همان طور که از اسمش پیداست، یک جزء حمل کننده است که کار انتقال را انجام می دهد و به آن معمولا کانوایر هم گفته می شود.

کانوایر ها نقش بسزایی در این جا به جایی های مهم دارند و به خصوص انتقال مواد حجیم یا توده ای را سهولت می بخشند.

این عمل انتقال می تواند به 2 صورت زیر انجام شود:

• افقی و مستقیم
• شیب دار و در ارتفاع

اگر شما هم نمونه ای از کانوایر ها را در کنار صندوق های فروشگاه های بزرگ دیده اید، پس می دانید که نوار نقاله چیست!

همان قسمت که کنار میز صندوق دار است و شما آن چیزهایی را که می خواهید خریداری کنید، روی آن قرار می دهید.

به طور کلی استفاده از کانوایرها می تواند سبب صرفه جویی در وقت و کار شود.

به این صورت که حجم زیادی از انتقالات با سرعت بیشتری طی یک فرآیند، در زمان و فضای کم تری انجام می پذیرد.

نوار نقاله ها می توانند بسته به کاربردی که برای آن ساخته شده اند، هر نوع جسم یا ماده ای را با هر شکل و اندازه ای حمل کنند.

2# ساختمان نوار نقاله

تا این جا به طور مختصری توضیح دادیم که نوار نقاله چیست؛ اکنون به بررسی ساختمان سیستم نوار نقاله ها می پردازیم.

به طور کلی سیستم تسمه نقاله ها از اجزای زیر تشکیل شده است:

• تسمه یا نوار:

همان نوار اصلی است که مواد و قطعات روی آن قرار می گیرند و منتقل می شوند.

• فریم یا قاب:

سازه دور کانوایر است که نوار یا تسمه بین آن قرار می گیرد.

• اتصالات:

اجزایی هستند که حرکت را از موتور به غلتک منتقل می کنند.

• غلتک ها:

غلتک ها یا رولر ها استوانه هایی هستند که نوار به دور آن ها می چرخد.

• موتور محرک:

حرکت کانوایر توسط موتور تامین می شود.

• تنظیم کننده سرعت یا جعبه دنده (گیربکس):

توسط گیربکس سرعت موتور را به سرعت مورد نظر تبدیل کرده و به وسیله اتصالات به کانوایر منتقل می کنیم.

• سفت کن نوار:

برای تنظیم میزان سفتی نوار یا تسمه از جزء سفت کن استفاده می شود که معمولا به صورت مکانیکی عمل می کند.

1-2# تسمه یا نوار (Belt)

تسمه یا نوار خود از سه لایه تشکیل شده است:

• لایه یا پوشش بالایی (Top Cover)
• لایه میانی یا لاشه (Carcass)
• لایه یا پوشش پایینی (Bottom Cover)

لایه میانی یا لاشه، به نوار شکل می دهد و مقاومت مورد نظر آن را تامین می کند که
معمولا از یک پارچه یا فلز بافته شده دارای تار و پود است.

تار ها مسئولیت حفظ مقاومت طولی و الاستیسیته نوار را بر عهده دارند؛
اما پود ها، نوار را در برابر پارگی، پوسیدگی و ضربه مقاوم می کنند و در عین حال باعث انعطاف پذیری آن نیز می گردند.

جنس لایه ها بر اساس نوع کاربرد کانوایر انتخاب می شود.

به طور متداول جنس لایه میانی از فولاد، پلی استر، نایلون، کتان و آرامید و جنس دو پوشش بالایی و پایینی معمولا از لاستیک یا پلاستیک در نظر گرفته می شود.

برای مثال جهت انتقال مواد خیلی سنگین از کانوایر فولادی به دلیل مقاومت بالاتر آن استفاده می شود؛
اما سایر جنس هایی که برای لاشه نام بردیم مقاومت کم تری داشته و در انتقالات سبک تر مورد استفاده قرار می گیرند.

به عنوان مثالی برای انتخاب جنس لایه بیرونی، می توان به جنس PVC اشاره کرد که
در صنایع غذایی از آن استفاده می شود.

ممکن است روی نوار ها پله ها یا شیار هایی برای کنترل حرکت و جهت حرکت مواد یا قطعات تعبیه شود.

هم چنین می توان قسمت هایی که به آن ها دامن گفته می شود را برای مهار تخلیه مواد یا قطعات در نظر گرفت.

امیدواریم تا این جای کار تا حدودی متوجه شده باشید که نوار نقاله چیست.

در بخش بعدی می خواهیم به طور مختصر به نحوه عملکرد نوار نقاله و حرکت آن بپردازیم.

با ما تا انتها همراه باشید.

3# عملکرد نوار نقاله

همان طور که گفتیم، نوار یا تسمه دور غلتک ها حرکت می کند.

در یک سمت کانوایر یا نوار نقاله، غلتکی وجود دارد که به آن غلتک محرک گفته می شود.

موتور حرکت خود را از طریق اتصالات به این غلتک منتقل می کند.

هنگامی که حرکت به غلتک انتقال می یابد، غلتک شروع به چرخیدن می کند و
به واسطه آن نوار یا تسمه ای که دور این غلتک است نیز به حرکت در می آید.

سپس از غلتک های راهنما یا حامل عبور می کند.

این غلتک های راهنما مسئولیت کنترل و هدایت نوار را دارند.

در سمت دیگر کانوایر غلتک متحرک قرار می گیرد که
با حرکت کردن نوار، به چرخش در می آید و در آن سمت، نوار برگشت خود را در جهت برعکس آغاز می کند.

با قرار گرفتن مواد یا قطعات روی نوار کانوایر و حرکت نوار، مواد یا قطعات مورد نظر نیز حرکت کرده و
به مقصد مورد نظر منتقل می گردند.

به این صورت جا به جایی ها به سهولت و با سرعت بیشتری انجام می گیرند.

4# مزایای استفاده از کانوایر

اگر تا این جا به خوبی متوجه شدید که نوار نقاله چیست و
چگونه کار می کند، اکنون وقت آن است که در مورد مزایای آن ها صحبت کنیم.

مزایای استفاده از کانوایر ها در کاربردهای مختلف چیست؟

• صرفه جویی در هزینه های کار که باعث افزایش توان تولیدی یا سرعت حمل و نقل می شود تا
  محصولات بیشتری ساخته، منتقل یا دسته بندی شود.
• موجب کاهش نیروی کار مورد نیاز برای حمل و نقل محصولات می گردند.
• باعث کاهش فضای کار مورد نیاز می شوند و عملیات در فضای کوچک تری انجام می پذیرد.
• توانایی حمل انواع زیادی از قطعات، محصولات و مواد با هر شکل، ابعاد، وزن و… را دارند.
• قابلیت نصب در زمان لازم و جدا شدن از سیستم پس انجام پروژه را دارند.

5# کاربرد نوار نقاله

حال به سراغ این سوال می رویم که کاربرد های نوار نقاله چیست؟

از کاربرد هایی که در آن ها کانوایرها مورد استفاده قرار می گیرند می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• توزیع محصولات، قطعات و…
• انبارداری
• تاسیسات ساخت و تولید محصولات
• توزیع اجناس در خرده فروشی ها و عمده فروشی ها
• دسته بندی و مرتب سازی محصولات، قطعات و…
• جا به جایی وسایل در فرودگاه ها، پست خانه ها و…
• انتقال گیاهان برداشت شده در صنعت کشاورزی
• انتقال مواد غذایی در صنایع غذایی